اقتصاد براي همه
اقتصاد مال مردم , در خدمت مردم
Saturday, January 28, 2006
نقش صداو سيما در مشكلات مالي باشگاههاي فوتبال
نقش صداو سيما در مشكلات مالي باشگاههاي فوتبال

تا حالا اين سوال براتون پيش آمده كه چرا تو ايران باشگاههاي فوتبال مشكل مالي دارن؟ همه جاي دنيا باشگاههاي كوچك و نه چندان معروف هم از لحاظ مالي سوددهي دارن ولي چرا باشگاه پرطرفداري مثل پرسپوليس نصف خبراش در مورد بي پوليشه.
يكي از منابع اصلي درآمد باشگاهها از طريق فروش حق پخش مسابقاتشونه. اگر كانالهاي متعدد تلويزيوني وجود داشته باشن, آنها براي بدست آوردن حق پخش مسابقات باشگاه باهم رقابت ميكنند و طبيعتا شبكه اي كه بالاترين پيشنهاد رو بده برنده ميشه. اين شبكه ها هم از طريق فروش آگهي قبل و بعد از بازي درآمد كسب ميكنند كه بخشي از آن هم صرف پرداخت هزينه حق پخش بازيها ميشه. باشگاهي كه پرطرفدارتر باشه بيننده هاش بيشتره و تبليغات به هنگام پخش بازيش قيمت بالاتري پيدا ميكنه و در نهايت حق پخش بالاتري رو ميتونه طلب كنه. خلاصه باشگاه معروفتر درامد بيشتري گيرش مياد.
حالا گرفتاري باشگاههاي ايران چيه؟ اينكه بخش خصوصي در شبكه هاي تلويزيوني وجود نداره. يه صدا سيما انحصاري است كه ناز هم ميكنه يه بازي پخش كنه. كلي تبليغ هم ميفروشه تازه از درآمد تبليغات دور زمين هم سهم طلبي ميكنه. ميبيند چطوري عدم وجود رقابت توي يك صنعت (اينجا صنعت شبكه هاي تلويزيوني) بخشهاي ديگر رو از با مشكل مواجه ميكنه.
حالا راه حل چيه؟ بعلت وجود انحصار, دولت بايد دخالت كنه و تلويزيون انحصاري رو مجبور كنه درآمد تبليغاتي هنگام بازي رو به باشگاه بده. خوب معلومه تبليغات بازي تيم پرطرفداري مثل پرسپوليس گرانتر از تيم هاي كم اهميت تري مثل صباباتري و استقلاله. پس درآمدش هم بايد بيشتر باشه. حالا اگر دولت اينطوري فكر نكنه مديرهاي باشگاهها بايد با زور و رابطه از دولت پول بكنن. اينطوري ميشه كه هميشه اين باشگاهها پول كم دارن و مرتب چشم انتظار به مديراني دارن كه پولي رو بزور و التماس از يك دستگاه دولتي بكنن و بيارن تا خرج باشگاه بكنن
.
بهنگام وجود انحصار و دورشدن از وضعيت بهينه اقتصاد آزاد, دولت بايد دخالت كنه و تخصيص ها رو بهينه بكنه. لازمه اين كار هم تعريف دقيق از حقوق افراد يا شركتها است كه پشتوانه قضايي داشته باشه و دادگاه مربوطه با حكم قضايي دولت رو مجبور كنه به نفع بخشهاي اسيب ديده از انحصار اقتصادي , دخالت كنه. بدين ترتيب آحاد اقتصادي مطمئن ميشن مستقل از دولت سركار, قانون ازشون حمايت ميكنه و اين يعني كاهش ريسك در اقتصاد (به پست قبلي كه درمورد نظرات اقتصادي اقاي شاهرودي بود يه نگاه بندازين).
Friday, January 27, 2006
تبعات سياستهاي غلط اقتصادي براي قوه قضاييه
تبعات سياستهاي غلط اقتصادي براي قوه قضاييه

سخنراني آقاي هاشمي شاهرودي را در دنياي اقتصاد امروز بخوانيد. لب كلامشون اينه كه قوه قضاييه داره جوره تصميم هاي غلط اقتصادي رو ميكشه. وقتي يك سياست اقتصادي انگيزه جرم رو براي هزاران آحاد اقتصادي ايجاد ميكنه بايد رفت و سياست را اصلاح كرد.

قانون چك رو نگاه كنين. سيستم بانكي درست كار نميكنه آنوقت آدم ورشكسته ميشه خلافكار و سر و كارش ميوفته به قوه قضاييه. بخش بزرگي از توان قوه قضاييه صرف اين كار ميشه كه اصولا با وجود سيستم بانكي سالم, آدم چك برگشته نبايد زندان بره. هر جا كه رانت هست فساد هم هست. نميشه سياستهاي اقتصادي موجد رانت (مثل سياست كاهش دستوري نرخ بهره) اجرا كرد و انتظار مبارزه با فساد داشت. مبارزه با فساد بايد از طريق محو كردن انگيزه فساد باشه. كساني كه بر اجراي سياستهاي اقتصادي رانت زا اصرار دارند عاملان اصلي فساد در جامعه هستند.
Thursday, January 26, 2006
نابغه اقتصاد در مجلس
نابغه اقتصاد در مجلس

ببنيد دكتر حسن سبحاني كه از اعضاي اصلي كميسيون اقتصادي مجلس است در مورد بنزين چه گفته (روزنامه دنياي اقتصاد شش بهمن). ايشان دكتراي اقتصاد دارن و يك سري دانشجو نگون بخت هم توي يك دانشگاهي شاگردشان هستن.

"اگر با ثابت نگه داشتن قيمت بنزين به دنبال کاهش مصرف هستيم بايد بدانيم که چون بنزين يک کالاي «بي‌کشش» است، تغيير قيمت آن چندان در کاهش تقاضا نقشي ندارد."
قيمت در اين چند سال بالا رفته ولي بعلت تورم, قيمت نسبي افزايش هم پيدا نكرده. درآمد زياد نشده؟ قيمت تورم در رفته ماشين هم كه كمتر شده. بعد ميبينن مصرف بنزين زياد شده ميگن كالا بي كشش است. حالا گيرم بنزين بي كشش است يعني ادعا ميكنن اگر قيمت بنزين بالا بره مصرفش كم نميشه. مشكل اصلي بنزين اينه كه هزينه هنگفتي از درامد كشور صرف سوبسيد آن ميشه كه بسيار ناعادلانه هم تقسيم ميشه. مشكل اصلي اينه آقاي نماينده. اگر قيمت بره بالا و بقول شما مصرفش كم نشه شما مانع توزيع ناعادلانه ثروت هنگفتي از كشور خواهيد شد.

"مي‌توان گفت که اين اقدام (تثبيت قيمت بنزين) اثر مثبت داشته و از ناحيه بنزين در سال‌جاري تورمي‌ايجاد نشده است. البته تاکيد مي‌کنم که نمي‌توان گفت با اجراي اين قانون، تورم نداشته‌ايم اما بنزين در ايجاد آن نقشي نداشته است"
الحمدالله.


"مثال ديگري براي روشن شدن موضوع مي‌گويم، در حال حاضر قيمت يک بطري آب 250تومان است و قيمت بنزين 80تومان، اگر قيمت بنزين 600تومان شود، قيمت اين بطري آب در مقايسه با قيمت بنزين، کم به نظر مي‌آيد و تقاضا براي آن زياد مي‌شود و افزايش تقاضا نيز تورم‌زا است."

يعني اين دوتا كالاي جانشين هم هستن. مردم تشنه بشن ببينن بنزين گرونه آب بيشتر ميخورن. مهم هم نيست كه قيمت آب سه برابر بنزينه.


و اين نظر خداست:"يعني به شرط قطع واردات، با اضافه نشدن قيمت بنزين موافق هستم. البته اين تصميم شيريني و تلخي خود را با هم دارد. شيريني آن افزايش نيافتن قيمت بنزين است و تلخي آن دعوت مردم به ضابطه‌مند مصرف کردن توليد داخل است."

يعني بنزين وارد نكنيم و قيمتش رو هم تغيير ندهيم! دستم به كي برد نميره درمورد سياست پيشنهادي اين آقا چيزي بنويسم.

اين شمه اي بود از نظر يكي از اساتيد اقتصاد كه در مجلس هم پست مهمي داره. ميبينين كه گرفتاري مملكت از كجاست؟ خوب رييس مجلس هم بشينه پاي حرفهاي اين آقا در مورد اقتصاد چرت و پرت ميگه
.

رئيس مجلس و اقتصاد
رئيس مجلس و اقتصاد

"رئيس مجلس شوراى اسلامى گفت: برخورد با قاچاقچيان به عنوان عناصر نابودكننده اقتصاد مهمترين وظيفه گمركات كشور است." (روزنامه شرق,شش بهمن, صفحه اقتصادي)
اولا قاچاقچي قاعدتا بايد از سوراخ سنبه هاي مرزي جنسش رو بياره كه وظيفه حفظ مرزها با نيروهاي مسلحه نه گمرك . اگر هم منظور اين بوده كه قاچاقچي ها از گمرك جنساشون رو ميارن كه معنيش اينه كه گمركيها دستاشون با قاچاقچي ها توي يك كاسه است كه اين هم توهين توي روز روشن به گمركي هاست. جالبه اين حرف رو در جمع گمركيها گفته.روزبه يك مطلبي در مورد نظرات اقتصادي رييس مجلس نوشته ولي خوبه يكي به اين آقا بگه بي اعتقادي به علم اقتصاد نابود كننده اصلي اقتصاد كشوره.
Sunday, January 22, 2006
بنزين و تورم
بنزين و تورم


حامد نوشته جديدي در مورد اصلاح قيمت بنزين داشت و دوباره مساله مهم بنزين رو مطرح كرد. قبلا من هم مطلبي در اين مورد نوشته بودم و به بيعدالتي توزيع سوبسيد بنزين اشاره كرده بودم. گويا تنها چيزي كه از بنزين عادلانه توريع ميشود دود آن است.
يكي از موانع اصلاح قيمت بنزين بحث تبعات تورمي آن است. متاسفانه در ساليان گذشته گروهي تحقيقي را بر مبناي جدول داده ستانده ارائه كردند كه در مورد آثار تورمي اصلاح قيمت بنزين بسيار غلو شده است و باسنتاد گفته يكي از مجريان طرح كه از دوستانم بود آن طرح پايه و اساس درست علمي نداشته است. فكر ميكنم نتايج مورد اشاره آن طرح مورد استفاده اقاي توكلي بوده است.
خلاصه كلام من با جمع آوري آمار قيمت بنزين, حجم نقدينگي و تورم و روش هاي تجزيه و تحليل سري زماني سعي نمودم اثار تورمي بنزين را بدست آورم. همانطور كه حامد هم اشاره كرده بود در ماه اسفند حجم نقدينگي كشور بسبب تخصيص بودجه دستگاهها بشدت بالا ميرود كه در شكل بالا آنرا بصورت پرشهاي نوك تيز در نمودار حجم نقديگي (نمودار پاييني) مشاهده ميكنيد. تورم در ماه بعد به اين شوك حجم نقدينگي ميدهد (به جهشهاي تورم در نمودار بالايي توجه كنيد). خلاصه از بد روزگار قيمت بنزين هم هميشه در ماه فروردين افزايش ميابد و افكار عمومي افزايش قيمتهاي بعد از عيد را بحساب قيمت بنزين ميگذارند. با روشهاي سري زماني من اثر افزايش حجم نقدينگي و قيمت بنزين را از هم تفكيك نمودم و خلاصه نتيجه اين شد كه افزايش سي درصدي قيمت بنزين تنها يك درصد به تورم خواهد افزود. بنظر من انتخاب ماه فروردين براي افزايش قيمت بنزين بدترين قسمت اين سياست بوده است چراكه باعث بدفهمي در مورد آثار تورمي اصلاح قيمت بنزين شده است. اگر به تغييرات فصلي شاخص حمل و نقل توجه كنيد مشاهده خواهيد كرد كه تيرماه همواره شاخص حمل و نقل با كاهش مواجه بوده (شايد بدليل تعطيلي مدارس) و به نظر من بهترين زمان براي افزايش قيمت بنزين ميباشد.
لازم به توضيح است كه داده هاي مورد استفاده تا سال هفتاد و نه ميباشد و بعد از ترك ايران ديگر داده هاي سالهاي بعد را اضافه نكردم. بنظر من اين موضوع ميتواند تحقيق مهمي براي دانشجويان شاغل به تحصيل در ايران باشد.
ضمنا ممنوم ميشم اگر كسي اطلاعات ماهانه حجم نقدينگي و تورم رو از سال هفتادونه تاكنون برام بفرسته. ميشه اين تحقيق رو براي داده هاي بيشتر انجام داد.
Wednesday, January 18, 2006
اقتصاد زيرزميني (دو) در بازار پولي
اقتصاد زيرزميني (دو) در بازار پولي

اگر يك سيستم بانكي رقابتي در كنار بازار اوراق قرضه نداشته باشيم نتيجه اين ميشه كه بازار غير رسمي پول بوجود مياد. از آنجاييكه اين بازار رسمي نيست يعني معاملات جايي ثبت نميشه و اگر هم چكي ردو بدل بشه سيستم قضايي تازه اگر سريع هم عمل كنه طرف بدهكار رو حداكثر ميندازه زندان ( كه براي طليكار پول نميشه), شركت كنندگان در اين بازار ناچار ميشن كه سيستم حفاظتي خودشون رو بوجود بيارن. "شرخر" ها مولود سيستم ناكاراي بانكي هستن. شما اگر سراغ تجار و سرمايه داران برين مشاهده ميكنيد كه هركدام بنا به توانايي ماليشون به يك سري شرخر متكي هستند. شرخرها كارشون اينه كه ميرن طرف بدهكار رو يه جوري تحت فشار ميذارن تا بخشي از پول طلبكار رو زنده كنن يه چيزي هم اين وسط گيره خودشون مياد. وجود اين شرخرها تبعات منفي اجتماعي بدنبال داره. از طرف ديگه در سيستم فعلي انگيزه بالايي براي دستيابي به منابع بانك از طريق پرداخت رشوه به كارمندان بانك وجود داره. كه اين هم بخش ديگري از اقتصاد زير زميني رو تشكيل ميده.

گسترش بازار غيررسمي پول از تبعات ناكارا بودن سيستم بانكي است كه بخشي از فساد و تبهكاري جامعه نتيجه آنست. كساني كه از اين سيستم بانكي دفاع ميكنند يا به اصلاح آن اعتقاد ندارند از بانيان اصلي فساد ناشي از بازارغير رسمي پول هستند.
Monday, January 16, 2006
اقتصاد زيرزميني (يك)
اقتصاد زيرزميني (يك)

اقتصاد زيرزميني شامل آن دسته از فعاليت هايي است كه به طور قانوني يا غيرقانوني انجام شده و در جايي ثبت نشده است. براساس آمار منابع غيررسمي، سالانه دو تا چهار ميليارد دلار كالاي قاچاق وارد كشور مي شود، در حدود سه ميليارد دلار فرار سرمايه از ايران صورت مي گيرد، گردش مالي تجارت مواد مخدر پنج ميليارد دلار است و يك ميليارد دلار اختلاس در بانك هاي دولتي و شركت هاي دولتي صورت مي گيرد.
اينكه اين معاملات در جايي ثبت نميشود تبعات سنگيني بهمراه دارد.توجه داشته باشيد كه هر معامله و فعاليت اقتصادي نياز به امنيت و ضمانت دارد. يكي از وظايف پليس و قوه قضاييه بوجود آوردن امنيت اقتصادي است. اگر فعاليتي طبق قانون خلاف است چگونه ميتوان انتظار داشت كه طرفين دعواي يك معامله غير قانوني مثل قاچاقچيان مواد مخدر براي حل مشكل بين خود سراغ دادگاههاي قوه قضاييه بروند؟ نتيجه چه خواهد شد؟ خودشان سيستم حفاظتي براي خودشان درست ميكنند تا محيط امني برايشان بوجود آيد و چه بسا با نفوذ به سيستم قضايي و امنيتي كشور سعي ميكنند اين حاشيه امن را ايجاد كنند. اينگونه است كه مافيا خلق ميشود. به وضعيت سيستان و بلوچستان نگاه كنيد. در روز روشن گارد رييس جمهور ميكشند و سرباز ميربايند. جايي كه توريست امنيت ندارد سرمايه ميرود؟ مگر اينكه سرمايه گذار در امر قاچاق آنجا برود آنهم تحت پوشش مافيا آنجا. نتيجه اينكه اقتصادزيرزميني آنجا گسترده تر و مخوفتر ميشود.
در اين باره باز هم خواهم نوشت
Sunday, January 15, 2006
رتبه بندي اعتبار مالي مردم
رتبه بندي اعتبار مالي مردم

اين موسسه رتبه بندي داره راه ميوفته. وجود رتبه بندي افراد نه تنها باعث ميشه كه ريسك اعطاي وام رو كم كنه بلكه مهمتر از آن به مردم انگيزه ميده كه از لحاظ مالي سالم باشن و خلاف نكنن خلاصه اين سيستم اگر درست كار كنه بطور غيرمستقيم باعث افزايش انضباط مالي در جامعه خواهد شد. اگر كسي از جزئيات روش رتبه بندي موسسه مزبور خبر يا اطلاعي داره لطفا منو در جريان بذاره.
Saturday, January 14, 2006
نماينده رباط كريم ول كن نرخ بهره نيست!
نماينده رباط كريم ول كن نرخ بهره نيست!

نماينده رباط كريم كه رييس كميسيون اقتصادي مجلس هم هست آمده نرخ بهره بانكي رو (صفحه سيزده دنياي اقتصاد) تعيين ميكنه. اين اولين بار در ايران و دنياست كه مجلس در تعيين نرخ بهره دخالت ميكنه. بجايي كه بشينن براي بازار پول قانون بنويسن حاج آقا نشسته نرخ بهره رو بالا پايين ميكنه.يه راه سريع اينه كه بيايند اوراق مشاركت رو از طريق بازار بورس عرضه كنن ( كه آنوقت ميشه اوراق قرضه) كلي از گرفتاريهاي بازار پول و سرمايه حل ميشه. نرخ بهره هم از قيمت آن اوراق بدست مياد.
هاشمي شاهرودي و امنيت اقتصادي
هاشمي شاهرودي و امنيت اقتصادي

مصاحبه آقاي هاشمي شاهرودي رو در دنياي اقتصاد بخونيد. بنظر من در مورد امنيت اقتصادي خيلي متين صحبت كرده ولي نميدونم چرا خيلي حرفهاش نتيجه عملي اساسي در قوه قضاييه نداره. ولي من به همين راضيم! به نظر من بايد قدرش رو دونست حتي اگر نظراتش در حد حرف باشه. ميترسم چند وقته ديگه يكي جاش بياد و بگه روزي صد تا گرانفروش و سرمايه دار زالو صفت و افرادسودجو رو اعدام ميكنيم تا اوضاع اقتصادي خوب بشه.
Friday, January 13, 2006
پول داري هم بد درديه
پول داري هم بد درديه

اين درآمد نفتي هم بد چيزيه. خوبيش زماني كه ميره پايين چون همه ميفهمن داريم به فلاكت ميوفتيم ولي وقتي ميره بالا به فلاكت ميوفتيم ولي بدبختيش اينه كه كسي انتظار فلاكت افتادنش رو نداره بعد مملكت ممكنه مثل سال پنجاه و هفت بريزه بهم .

بدبختي از آنجايي شروع ميشه كه اين دلارها رو ميخواهيم بياريم تو كشور سر سفره مردم و مجبوريم از بازار ارز ردش كنيم. خلاصه اينطوري قيمت ارز عليرغم تورم ثابت ميمونه. نتيجه اين ميشه كه صنايع داخلي در مقابل واردات نميتونن مقاومت كنن و ورشكستگي آنها شروع ميشه. پايين نگاه داشتن نرخ ارز به كمك درآمد نفتي يه سيگنال بد به اقتصاد ميده : كار نكنيد چون بچه مايه دار شديم.

تازه يادمون ميره كه اين درآمد قبلا پايين هم ميرفته. ياد سال هفتاد و هفت به خير (نفت شده بود بشكه اي كمتر از ده دلار) كه كفگير دولت در ماه آذر به ته ديگ خورده بود و مونده بود چه جوري حقوق كارمنداش رو تا آخر سال بده. آنجا بود كه سرمايه گذاري سي سال پيش ايران در كروپ بدرد خورد. سهام كروپ رو نزد بانك آلماني كامرز بانك گرو گذاشتن و ششصد مليون دلار قرض گرفتن با بهره پايين (چون گرويي خوبي داشتن). خوبه آن روزها رو يادمون نره.
نكته : روزبه اين بحث رو راه انداخت. حامد هم قبلا در اينباره نوشته بود.دكتر مسعود نيلي هم نظرشون اين بوده.دكتر شركا هم اينطور گفته.
Thursday, January 12, 2006
مقاله خواستيد ما هستيم
مقاله خواستيد ما هستيم

روزبه گراي يه وبلاگ را داده بود كه خوندنش غنيمته. از مطلبش در مورد دكترمنصوري خوشم آمد. از يكي از مطالبش هم فهميدم اين آقاي علي حيدري دانشجوي دكتراي اقتصاده. به فكرم رسيد كه خيلي از دانشجوهاي ايران ممكنه به بعضي مقالات و ژورنالها دسترسي نداشته باشن. خلاصه اگر مقاله اي خواستين به من يا روزبه بگين. ميتونيم براتون پيدا كنيم بفرستيم.
وظيفه دولت در ايجاد بازار آزاد
وظيفه دولت در ايجاد بازار آزاد

يكي از وظايف دولت در اقتصاد بايد مبارزه با انحصار باشه. در كشورهاي غربي قانون ضد انحصار نقش مهمي در اجراي اين سياست دارد. چند سال پيش همين قانون شركت مايكروسافت رو به دادگاه كشاند. شركتها در همه جاي دنيا سعي ميكنن براي حداكثر كردن سود خود با شركتهاي ديگه تباني كننداز ملزومات بازار آزاد اينه كه دولت جلوي انحصار و انحصارطلبي رو بگيره

اگر يادتون بياد اوايل سالهاي هفتاد نوشابه با كيفيتي به بازار اومد كه معروف شد به مشدي كولا كه عرصه رو به كارتل نوشابه ايران يعني زمزم تنگ كرد. جالب اينجا بود كه يه سري اومدن گفتن نوشابه مشدي كولا كمي الكل داره ( يه دروغ عجيب). جالبتر از اون اين بود كه سهامدار عمده زمزم سازمان تبليغات اسلامي بود. خلاصه نوشابه مشهدي از ميدون بدر شد و دولت هم بروبر نگاه ميكرد.

درمورد موارد انحصار در ايران مطالعه اي چند سال پيش انجام شد كه به لايحه ضد انحصار هم منتج شد. از محتويات آن مطالعه خيلي اطلاع ندارم ولي ميدونم اگر آقاي ح.ع.ع (مشغول به تحصيل اقتصاددر ايلي نوي) سرغيرت بياد و حوصله كنه وبلاگ بنويسه حرفهاي زيادي براي گفتن در اين زمينه داره.
Wednesday, January 11, 2006
بازار آزاد كم مي آورد
بازار آزاد كم مي آورد

بعضي وقتها سيستم بازار آزاد درست كار نميكنه. يكي از مواقعي كه سيستم بازار آزاد درست كار نميكند وقتي است كه خريدار يك كالا يا خدمات اطلاعات كافي ندارد. مثلا بازار ماشين دست دوم را نگاه كنين. اگر مشتريها نتونن ماشين خوب رو از ماشين بد تشخيص بدن نتيجه اين ميشه كه به يك احتمالي ماشين بد گيره مشتري مياد. حالا اگر تعداد ماشينهاي بد بيشتر باشه مشتريها پول كمتري حاضرن بدن و بازار به سمتي ميره كه دارندگان ماشين خوب حاضر نيستن ماشينشون رو به بازار بيارن و ارزون بفروشن. نتيجه اين ميشه كه بازار ماشين خوب از بين ميره.

عدم داشتن اطلاعات كافي از عاملهاي مهم در ناكارايي سيستم بازار آزاده. اين مساله هم در بازار كالا ممكنه پيش بياد و هم در بازار خدمات (قابل توجه دكتر ايرج خان سيف). راه حل مساله هم اين نيست كه سيستم بازار آزاد رو زير سوال ببريم. بايد راهي پيدا كرد كه اطلاعات تا جاي ممكن گيره مشتري بياد تا بازار بهتر كار كنه. در مورد مساله بازار اتوموبيل ارزيابي فني توسط مكانيك مجرب يكي از راههاست.

اينكه عدم وجود اطلاعات باعث ناكارايي بازار اتوموبيل ميشه توسط پروفسور ايكرلاف سي و پنج سال پيش در يك مقاله معروف توضيح داده شد. اين پروفسور بابت كارهاش در اين زمينه چهار سال پيش جايزه نوبل رو برد.
مظلوميت بازار آزاد
مظلوميت بازار آزاد

اينكه بعضيها ميگن بازار آزاد سيستم خوبيه يعني چي؟ يعني اينكه حاجي بازاريها ميتونن باهم تباني كنن و قيمتها را بالا ببرن؟ يا اينكه هرجوري خواستن رقيبهاي تازه واردشون رو كله پا كنن؟

بازار آزاد يعني اينكه همه آزاد هستن در توليد كالا يا سرويسي شركت كنند. تباني هم موقوف چونكه همه بايد باهم رقابت كنند. نتيجه بازار آزاد اين ميشه كه براثر رقابت قيمتها پايين مياد و كيفيت بالا ميره. يه نگاه به بازار پفك تو ايران بندازين. تعدد توليدكننده باعث شده كه كيفيت بالا باشه در عين حال قيمت هم پايين.

در ايران معدود اقتصادداناني بودند كه مظلومانه از سيستم بازار آزاد دفاع كردند. كلي هم فحش خوردن مخصوصا در همان اوايل. خيلي از كساني كه از اين سيستم انتقاد ميكردن درك درستي از اين نظريه نداشتن. يادمه يكي از همان اساتيد تعريف ميكرد كه در سفري با آقاي عزت اله سحابي ( كه در مجله اش در طول سالهاي دهه هفتاد به بازار آزاد بدوبيراه ميگفت ) همسفر شده بود و در طول سفر مفهوم سيستم بازار آزاد رو براش توضيح داده بود مهندس سحابي هم كه به سليم النفس بودن و صراحت لهجه شهره است, گفته بوده كه اين چيزه خوبيه كه اين همه فحشش داديم!
Tuesday, January 10, 2006
بيچاره مردم
بيچاره مردم

چند روزي به مسافرت رفته بودم و فرصت وبگردي پيدا نكردم. ديدم روزبه با حال و حوصله فراوان در اين مدت مشغول ثابت كردن اين مساله بوده كه اگر قيمت كالايي افزايش پيدا كنه ( با فرض اينكه باقي متغيرها ثابت باشه) قاعدتا توليدكننده آن كالا سعي ميكنه بيشتر از آن كالا توليد كنه نه كمتر. جالب هم اينجاست طرف مقابلش داره در يكي از دانشگاهها اقتصاد درس ميده.

يك سوال ساده: اگر در يك شهري به جاي يك دكتر هزار تا دكتر باشه , ويزيت دكتر كمتر نميشه ؟ دكترها هم سعي نميكنن با بالا بردن كيفيت كارشون با هم رقابت كنند؟
جالب اينجاست مدرس اقتصادي مذكور عكس اين نظر رو داره. بيچاره شاگرداش؟ نه! بيچاره مملكتي كه كه براي توسعه چشم به نظرات چنين استادي داره.
Friday, January 06, 2006
وبلاگ روزبه
وبلاگ روزبه

حامد ديروز وبلاگ روزبه رو معرفي كرده بود. وبلاگش رو از دست ندين. روزبه با تلاش فراوان خودش رو تونست به بهترين دانشگاه آمريكا در زمينه اقتصاد كلان برسونه. كساني كه در فكر ادامه تحصيل بودن خوب ميدونن وارد شدن به يك دانشگاه درجه يك بدون اتكا به منابع دولتي و صرفا با اتكا به توانايي هاي علمي خودش جه كار سخت و دشواريه. آينده خوبي در انتظار روزبه خواهد بود. اما بعضيها هم مثل اين آقاي توكلي با صرف هزينه سنگين از بيت المال به هواي درس خواندن رفتن خارج و برگشتن يه چيزايي در مجلس ميگه كه آدم رو مبهوت ميكنه.
Wednesday, January 04, 2006
ارزش تار سيبيل در جامعه امروزي
ارزش تار سيبيل در جامعه امروزي

شايد از بزرگترها شنيده باشيد كه ميگن " قديمي ها خيلي بهتر بودن. طرف يه تار سيبيلشو رو گرو ميذاشت تا يه قرضي رو برگردونه يا تا يه كاري رو انجام بده".

راستش داستان اينه كه اعتبار فرد نقش مهمي رو در معاملات اقتصادي بعهده داره. اگر پولي به كسي قرض ميدين يا بابت كاري از كسي پولي طلب دارين اعتبار فرد مقابل نقش مهمي در انجام معامله داره. قديمها كه جوامع كوچكتر بودن و همه همديگر رو ميشناختن كسي اگر بدحسابي در معامله اي ميكرد, اعتبارش نزد همه از بين ميرفت. براي همين همه مواظب آبروشون در جامعه و بازار بودن. اما با بزرگ شدن جوامع, سيستم سنتي حفظ ابرو ديگه كاركرد خودشو از دست داده. خوب راه حلش چيه؟

دركشورهاي پيشرفته سازمانهايي وجود داره كه اعتبار آدمها رو رتبه بندي ميكنه. هرچي آدمها در گذشتشون خوش حساب تر بوده باشن رتبه بهتري كسب ميكنن. در عوض وقتي يه نفر ميره از بانك وام بگيره اگر رتبش بهتر باشه نرخ بهره كمتري به وامش تعلق ميگيره. شما هم اگر بخواهين معامله اي انجام بدين يه پولي به موسسه رتبه بندي ميدين و رتبه طرف رو ميفهمين. همين سيسستم به ظاهر ساده باعث شده تا همه مواظب اين باشن كه بدحسابي نكنن. خلاصه تارسيبيل قديميها تبديل شده به رتبه اعتباريشون.

تو خبرهاي ديروز خوندم كه وزير دارايي شروع بكار چنين موسسه اي رو اعلام كرده. خبر كوتاه بود ولي به نظر من خبر بسيار مهمي بود و اگر آن موسسه كار خودش رو خوب انجام بده تبعات بسيار مثبت اقتصادي و اجتماعي خواهد داشت. خلاصه قدم مهمي به سمت جامعه مدني.
منبع خبر: صفحه دوازده در لينك زير:
http://www.donya-e-eqtesad.com/84-10-13/master1013.htm
Monday, January 02, 2006
نكته
نكته

امروز با كمال تعجب ديدم كه آمار مراجعه كنندگان سايت بدجوري بالا رفته. خلاصه بعد از كمي جستجو فهميدم كه اين حامدخان بدجوري ما رو خجالت داده و عكسمون رو هم از اينترنت پيدا كرده. اولا خوشحالم از حضور بازديدكنندگان دوما حرفهاي حامد رو جدي نگيريد. سوما قصد من بالا بردن سطح وبلاگهاي اقتصادي نيست (تازه اگر تواناييش رو داشته باشم) كه برعكس پايين آوردن سطح آنهاست. كامنت ها و نظرات شما هم بسيار به من كمك خواهد كرد.
جايزه افشين جعفري مژدهي
جايزه افشين جعفري مژدهي

دو سال پيش بود كه دوست خوبمان افشين جعفري مژدهي بعد از سالها مبارزه با بيماري سرطان درگذشت. افشين از بچه هاي مستعد و با علاقه موسسه بود كه سال هفتاد و شش بعنوان دانشجو وارد موسسه شد و بعد از اتمام تحصيل بعنوان عضو هيئت علمي در موسسه مشغول تدريس و تحقيق شد. افشين تا آخرين روزهاي زندگي كوتاهش از تحقيق و تفكر در مورد مسايل ايران دست نكشيد. به پاس گرامي داشتن نام وي و ارج نهادن به هدفي كه افشين در عمر كوتاه خود بدنبال آن بود, جمعي از دوستان و ياران وي جايزه اي بنام افشين ترتيب دادند كه امسال وارد دومين سال فعاليت خود ميشود. تمام دانشجويان و محققان در رشته اقتصاد ميتوانند با ارسال مقاله خود در اين جايزه شركت كنند. اطلاعات بيشتر در مورد اين جايزه رو ميتونيد در آدرس زير پيدا كنيد: