اقتصاد زيرزميني (دو) در بازار پولي
اگر يك سيستم بانكي رقابتي در كنار بازار اوراق قرضه نداشته باشيم نتيجه اين ميشه كه بازار غير رسمي پول بوجود مياد. از آنجاييكه اين بازار رسمي نيست يعني معاملات جايي ثبت نميشه و اگر هم چكي ردو بدل بشه سيستم قضايي تازه اگر سريع هم عمل كنه طرف بدهكار رو حداكثر ميندازه زندان ( كه براي طليكار پول نميشه), شركت كنندگان در اين بازار ناچار ميشن كه سيستم حفاظتي خودشون رو بوجود بيارن. "شرخر" ها مولود سيستم ناكاراي بانكي هستن. شما اگر سراغ تجار و سرمايه داران برين مشاهده ميكنيد كه هركدام بنا به توانايي ماليشون به يك سري شرخر متكي هستند. شرخرها كارشون اينه كه ميرن طرف بدهكار رو يه جوري تحت فشار ميذارن تا بخشي از پول طلبكار رو زنده كنن يه چيزي هم اين وسط گيره خودشون مياد. وجود اين شرخرها تبعات منفي اجتماعي بدنبال داره. از طرف ديگه در سيستم فعلي انگيزه بالايي براي دستيابي به منابع بانك از طريق پرداخت رشوه به كارمندان بانك وجود داره. كه اين هم بخش ديگري از اقتصاد زير زميني رو تشكيل ميده.
گسترش بازار غيررسمي پول از تبعات ناكارا بودن سيستم بانكي است كه بخشي از فساد و تبهكاري جامعه نتيجه آنست. كساني كه از اين سيستم بانكي دفاع ميكنند يا به اصلاح آن اعتقاد ندارند از بانيان اصلي فساد ناشي از بازارغير رسمي پول هستند.