گرفتاري انحصار در اقتصاد
مركز پژوهشهاي مجلس گزارش جالبي در مورد باشگاههاي فوتبال منتشر كرده كه خلاصه اش اين است
در قانون كار به صاحبان صنايع اين اجازه را داده است كه بجاي پرداخت ماليات ميتوانند در ورزش سرمايه گذاري كنند. ولي مديران بجاي ارائه خدمات ورزشي به كارگران به باشگاه داري مشغول شده اند. ايجاد باشگاه هاى دولتى با بهره گيرى از سرمايه هاى دولتى توان رقابت را از بخش خصوصى سلب كرده است. با وجود احياى قانون باشگاه ها، تعداد باشگاه هاى بزرگ كه قبل از انقلاب حدود شصت باشگاه بوده، به حدود بيست و پنج باشگاه كاهش يافته است؛ يعنى نه تنها باشگاه هاى واقعى موجود به تناسب سرمايه و فعاليت هاى گسترده سابق خود نتوانسته اند احيا شوند، بلكه باشگاه هاى جديد مردمى نيز به معناى واقعى آن ايجاد نشده اند، كه از دلايل اصلى آن مى توان به نكات زير اشاره كرد: يك - عدم سوددهى كافى باشگاه دارى به نسبت سرمايه گذارى لازم در مقايسه با فعاليت هاى بازرگانى و تجارى . دو - بالا بودن قيمت زمين با توجه به مساحت زياد مورد نياز . سه - نبود زمينه هاى تبليغاتى به جز براى چند رشته محدود . چهار- پرهزينه بودن ايجاد تأسيسات و امكانات ورزشى جديد . پنج- نبود تسهيلات كم بهره بانكى شش- رقابت شركت هاى بزرگ دولتى با بخش خصوصى
چند تا نكته در مورد اين گزارش
يك- درآمد اصلي باشگاهها از طريق تبليغات بايد تامين بشه بخصوص از طريق فروش حق پخش تلويزيوني كه بخاطر انحصاري بودن تلويزيون ممكن نيست. قبلا در اينباره نوشته بودم.
دو- "نبود تسهيلات كم بهره بانكى " شده يه دليل براي عدم موفقيت باشگاهها. اين دفعه هزارمه كه حتي آدمهايي كه بعنوان كارشناس اقتصادي مينويسند وام كم بهره رو حق هر بنگاه اقتصادي ميدونن. در اين باره زياد نوشتم ولي بطور خلاصه بگم كه هنوز حتي براي كارشناسان اقتصادي ايران اين مساله ساده جا نيافتاده كه سرمايه هم قيمتي داره.
سه- وقتي با انحصار در يك بخش, منظورم تلويزيون, امكان كسب درآمد براي بخش ديگر ,باشگاهها, از بين رفته چگونه انتظار ميشه داشت بخش خصوصي فعاليت كند؟ اين يك نمونه است كه نشان ميدهد چگونه انحصار در يك بخش مانع توسعه اقتصادي بخشهاي ديگر ميشود.
چهار- چگونه انحصار بايد از بين برود؟ وقتي انحصار مانع تشكيل فعاليت هاي اقتصادي ميشود, صاحب صنعتي وجود ندارد كه با انحصار مبارزه كند. از طرف ديگر افراد زيادي هستند كه از انحصار منتفع ميشوند و مانع اصلي اصلاحات اقتصادي ميشوند. پس چه بايد كرد؟